κομψός

-ή, -ό (ΑM κομψός, -ή, -όν)

1. αυτός που έχει καλαίσθητη εμφάνιση, λεπτότητα στο παρουσιαστικό, καλαίσθητος

2. χαριτωμένος, ευχάριστος

3. αυτός που γίνεται με κομψότητα, με χάρη (α. «κομψό ντύσιμο» β. «κομψή συμπεριφορά»)

αρχ.

1. ευφυής, πνευματώδης

2. επιδέξιος σε μια τέχνη

3. πανούργος, πολυμήχανος

4. λεπτολόγος, υπερακριβής («κομψὸς γ' ὁ κῆρυξ καὶ παρεργάτης λόγων», Ευρ.)

5. το ουδ. ως ουσ. τὸ κομψόν

κομψότητα, λεπτότητα, ακρίβεια.

επίρρ...

κομψώς και -ά (ΑM κομψῶς)

με κομψότητα, με χάρη, με λεπτότητα

αρχ.

1. (για τη γλώσσα) με γλαφυρό τρόπο

2. (ο συγκριτ.) κομψοτέρως και κομψότερον

καλύτερα

3. (ο υπερθ.) κομψότατα

α) τρυφερότατα, απαλότατα

β) ευφυέστατα

4. φρ. «κομψότερον έχω» — είμαι καλύτερα στην υγεία μου.

[ΕΤΥΜΟΛ. Αβέβαιης ετυμολ. Η λ. εμφανίζει πιθ. εκφραστικό επίθημα -σος, ενώ το θ. της (κομ-) μπορεί να συνδέεται με τα ρ. κομῶ, -έω «περιποιούμαι, φροντίζω» και κομμοῦμαι, -όομαι «εκφράζομαι με καλλιέπεια, χρησιμοποιώ ρητορικά σχήματα». Άρα κομψός < *κομ-σός, με τροπή τού συμφωνικού συμπλέγματος -μσ- σε -μψ- πιθ. για εκφραστικούς λόγους. Η σύνδεση με λιθουαν. švankus «κόσμιος, ευπρεπής, ευγενικός» δεν φαίνεται πολύ πιθανή.

ΠΑΡ. κομψεύω, κομψότητα (-της).

ΣΥΝΘ. (Α συνθετικό) κομψοεπής, κομψολόγος, κομψοπρεπής

αρχ.

κομψευριπικώς, κομψοφανής

μσν.

κομψολεσχώ

νεοελλ.

κομψογράφος, κομψοντύνομαι, κομψοτέχνημα, κομψοτέχνης. (Β' συνθετικό) άκομψος, περίκομψος

αρχ.

μικρόκομψος, πολύκομψος, υπόκομψος

νεοελλ.

ολόκομψος, υπέρκομψος, φιλόκομψος].